Τακτικές Χειραγώγησης του Ναρκισσιστή

Kiriaki Sevasti – Kunda Quantum Συντάκτης Κυριακή Σεβαστή 01/07/22

Η Κλινική M ayo (Ακαδημαϊκό Ιατρικό Κ έντρο ) ορίζει την ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD) ως «ψυχική κατάσταση στην οποία οι άνθρωποι έχουν μια διογκωμένη αίσθηση της σπουδαιότητάς τους, μια βαθιά ανάγκη για υπερβολική προσοχή και θαυμασμό, έχοντας προβληματικές σχέσεις, καθώς και έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους».

Οι κοινές τ ακτικές χ ειραγώγησης ενός ατόμου προς τα υπόλοιπα άτομα του περιβάλλοντός του είναι οι εξής:

Χρήση έντονης συναισθηματικής σύνδεσης

Θα χρησιμοποιήσει έντονη και υπερβολική συναισθηματική σύνδεση με τους άλλους, ώστε να έχει τον έλεγχο της συμπεριφοράς τους. Για παράδειγμα, ένα χειριστικό άτομο θα προσπαθήσει να χειραγωγήσει, προχωρώντας πολύ γρήγορα σε χειρονομίες αγάπης, όπως κολακείες και δώρα, καθώς και σε έντονες εκφράσεις τύπου: “σε έχω σαν παιδί μου, σε νιώθω σαν αδερφό μου”, για να αισθάνονται υπόχρεοι απέναντί του.

Χρήση των ανασφαλειών

Θα χρησιμοποιήσει τις ανασφάλειες των άλλων ανθρώπων. Θα ενεργήσει με ενδιαφέρον, ώστε να πιστέψουν τα άλλα άτομα ότι κανείς δεν θα μπορούσε να τους αγαπήσει και να ενδιαφερθεί τόσο πολύ, όσο αυτός. Αυτή είναι μια δημοφιλής τακτική των διαφημιστών, (π.χ. μια διαφημιστική εταιρεία για να πουλήσει την υπηρεσία ή το προϊόν της θα μας κάνει να αισθανθούμε ανεπαρκείς ή μη ελκυστικοί).

Ψέμα και άρνηση

Ψεύδεται και αρνείται . Ο χειριστικός θα “βομβαρδίσει” του ς γύρω του με ψέματα. Όταν γίνει αντιληπτός, θα αρνηθεί το ψέμα ή θα το καλύψει με άλλο ψέμα συνήθως μεγαλύτερου βαθμού.

Υπερβολή και γενίκευση

Υπερβ άλλει και γενικεύει. Το χειριστικό άτομο χρησιμοποιεί συνήθως τις λέξεις ποτέ και πάντα, βαρύγδουπες δηλώσεις και υπερβολικές συμπεριφορές. Λέει στους γύρω του: «Ποτέ δεν με αγάπησες, ποτέ δεν ακούς τι σου λέω, δεν θα σου ξαναμιλήσω ποτέ, πάντα θα είμαι δίπλα σου». Οι λέξεις πάντα και ποτέ, έχουν ασάφεια στον λόγο και είναι δύσκολο να αμφισβητηθούν από τον αποδέκτη του. Επίσης θα χρησιμοποιήσει λεπτομέρειες που θα καλύπτουν τα λεγόμενά του, για όφελός του, παραποιώντας τα λεγόμενα των άλλων.

Αλλάζοντας το θέμα

Αλλάζ ει συνεχώς το θέμα. Σε μια διαφωνία ο χειριστικός άνθρωπος θα αποσπάσει την προσοχή, επιτιθέμενος στο άτομο απέναντί του. Η ασάφεια διακρίνει τον τρόπο σκέψης και συναισθηματικής του έκφρασης. Σπάνια εννοεί αυτό που εκφράζει, δημιουργώντας εύκολα σύγχυση με την αντιφατικότητά του. Θα προβάλλει τα λάθη των άλλων, ώστε η επίθεση να του δώσει τη θέση ισχύος και εξουσίας που τόσο λατρεύει να έχει.

Χειραγώγηση Πως ξεχωρίζει ο χειριστικός άνθρωπος

Αλλαγή των ορίων

Αλλ άζει τα όρια. Το χειριστικό άτομο αλλάζει συνεχώς τα όρια και τα κριτήρια που πρέπει να πληροί, για να ικανοποιηθεί. Για παράδειγμα, το χειριστικό άτομο θα παρενοχλήσει λεκτικά τον ή την σύντροφό του για τα ρούχα που φοράει, μόλις αυτός ή αυτή αλλάξει ρούχα, τότε θα ισχυριστεί κάτι άλλο. Ενδεχομένως, δεν αξίζει τον σεβασμό του, γιατί φταίει ο τρόπος που μιλάει ή οτιδήποτε άλλο σκαρφιστεί. Με λίγα λόγια είναι δύσκολο να ικανοποιηθεί ο χειριστικός, γιατί συνεχώς αλλάζει τις αξιολογήσεις του και τις κατευθυντήριες γραμμές του.

Χρήση του φόβου

Χρησιμοποιεί τον φόβο, για να ελέγξει τους άλλους. Θα χρησιμοποιήσει φωνές, απειλές βίας ή ακόμη και εκφοβιστική γλώσσα του σώματος, για να νιώσει την απόλαυση της χειραγώγησης. Θα συμπεριφερθεί με απαράδεκτο τρόπο και την επόμενη στιγμή να υποστηρίξει πως δεν το εννοούσε, ζητώντας συγγνώμη, μετατρεπόμενος σε ένα πολύ φιλικό και στηρικτικό άτομο, μέχρι τη ν επόμενη φορά που θα γίνει πάλι βίαιο ή σκληρό. Αυτοί οι οποίοι ζουν δίπλα σε τέτοιο άτομο, συχνά δεν μιλούν, ώστε να μη δημιουργηθεί ένταση και σύγκρουση.

Χρήση κοινωνικών ανισοτήτων

Χρησιμοποιεί τις κοινωνικές ανισότητες, για να έχει τον έλεγχο. Θα χρησιμοποιήσει μια γνωστική, κοινωνική ανισότητα, για να υποτιμήσει τους άλλους και για να απορρίψει τις γνώμες τους. Θα υπονομεύσει την αυτοπεποίθηση και την προσωπική αξία των άλλων, κοιτώντας τους απαξιωτικά, θα χρησιμοποιήσει μορφασμούς και θα ειρωνευτεί με κάθε ευκαιρία.

Παθητική επιθετικότητα

Παθητική επιθετικότητα. Η παθητική επιθετικότητα είναι ένας καμουφλαρισμένος τρόπος έκφρασης της δυσαρέσκειας, της οργής και του θυμού, χωρίς να εκφράζεται άμεσα το συναίσθημα. Αυτή η κατηγορία συμπεριφοράς περιλαμβάνει πολλές στρατηγικές, όπως επίρριψη αισθημάτων ενοχής, κατηγοριών, φόβου, κλπ. Για παράδειγμα θα πει: “Υποφέρω εξαιτίας σου” ή “εσύ φταις για την κατάστασή μου” ή “κοίτα πως κατάντησα αφού εσύ δεν καταλαβαίνεις”.

Παραποίηση πραγματικότητας

Παραποίηση πραγματικότητας. Συνηθισμένη τακτική του χειριστικού ανθρώπου είναι ότι αναγκάζει το άτομο χειραγώγησής του να αμφιβάλλει για την κατανόηση της πραγματικότητας. Για παράδειγμα, ένα χειριστικό άτομο θα αρνηθεί ότι συνέβη η κακοποίηση, λέγοντας στον αποδέκτη ότι τον απατά η μνήμη του. Θα προσπαθήσει να πείσει ότι δεν θυμάται καλά τι έχει συμβεί. Σε αυτή την περίπτωση ο αποδέκτης υφίσταται ψυχική κακοποίηση, αμφισβητώντας τον ίδιο του τον εαυτό, ακόμα και την ίδια του την κρίση.

Αποποίηση ευθυνών

Αποποίηση ευθυνών. Ο χειριστικός άνθρωπος δεν ευθύνεται για τα δικά του λάθη, μόνο οι άλλοι ευθύνονται και όχι εκείνος. Κρίνει και κατηγορεί τους άλλους, καθώς ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του αλάνθαστο.

Χρήση της συγνώμης ως μέσο

Χρησιμοποιεί τη συγνώμη ως μέσο χειραγώγησης. Η συγνώμη δεν είναι ειλικρινής, αφού δεν δείχνει τη διάθεση για αλλαγή. Ζητά συνεχώς συγνώμη, χωρίς να αλλάζει κάτι στη συμπεριφορά του. Επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη και θα εξακολουθεί να ζητά συγνώμη. Αντί να βλέπει μια αποδεκτή συγνώμη ως όχημα συγχώρεσης και προσωπικής ανάπτυξης, τη βλέπει ως άδεια, για να διαπράξει ξανά τη βλαβερή ενέργεια.

Θυματοποίηση

Θυματοποίηση. Το χειριστικό άτομο θα υιοθετήσει το ρόλο του θύματος. Φορά αυτό το προσωπείο, για να μην νιώσει την ευθύνη, ακόμα και όταν έχει φερθεί άσχημα. Θα υποστηρίξει πως δεν θα αντιδρούσε με αυτόν τον τρόπο, εάν ο άλλος δεν τον προκαλούσε ή είχε κάνει αυτό που ο ίδιος ήθελε. Για παράδειγμα, αν διαμαρτυρηθεί κάποιος για τη απαράδεκτη συμπεριφορά του, στο τέλος θα καταφέρει να κάνει τον απέναντί του, να νιώσει ενοχές που διαμαρτυρήθηκε.

Ανάγκη για έλεγχο και προσοχή στη σχέση

Ανάγκη για έλεγχο και προσοχή στη σχέση με αδιανόητες απαιτήσεις. Θα προσπαθήσει να στερήσει από τον ή την σύντροφο οτιδήποτε προσφέρει χαρά, απόλαυση και ξεγνοιασιά. Για παράδειγμα, το χειριστικό άτομο θα στερήσει στον ή στην σύντροφο τις παρέες και τους φίλους, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι καλοί, τίμιοι, σεβαστοί, κλπ. Θα εξαναγκάσ ει τον ή την σύντροφο να μην έχει παρέες και συναναστροφές. Πολλές φορές θα χρησιμοποιήσ ει την αποχή από την ερωτική πράξη, ως τιμωρία του ή της συντρόφου του.

Στρατολόγηση άλλων

Θα σ τρατολ ογήσει άλλ α άτομα, για να βοηθήσουν στη χειραγώγηση. Για παράδειγμα, ένας γονέας μπορεί να ζητήσει από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας να υπενθυμίζουν στο παιδί πόσα έχει θυσιάσει ο ίδιος για αυτό το παιδί. Η συναισθηματική πίεση θα πείσει το παιδί να σταματήσει να παραπονιέται για την καταχρηστική συμπεριφορά του γονιού. Ομοίως, θα στρατολογήσει φίλους και γνωστούς για να προωθήσει, και εν τέλει, να επιβάλλει τη δική του άποψη.